Geldt tussen schuldeisers een rangorde?

In beginsel geldt tussen schuldeisers dat zij zich zonder meer kunnen verhalen op het vermogen van de schuldenaar wanneer zij over een vonnis of notariële akte beschikken die hen daartoe bevoegd maakt. Ingewikkelder wordt dat wanneer er sprake is van meerdere schuldeisers die beslag leggen op de goederen van hun schuldenaar. Dan speelt de vraag welke rangorde er tussen de schuldeisers onderling geldt. Legt schuldeiser A beslag en schuldeiser B niet, dan speelt onderlinge rangorde niet. Beslaglegging is dus wel een voorwaarde om aanspraak te maken op de opbrengst van een executie en een daarbij behorende rangorde. Bij een faillissement is dat anders, omdat dat een beslag betreft namens alle gezamenlijke schuldeisers.

Wat zijn preferente schuldeisers en concurrente schuldeisers

De wet maakt grofweg een onderscheid tussen preferente schuldeisers en concurrente schuldeisers. Preferente schuldeisers gaan vóór concurrente schuldeisers, maar slechts voor zover het de beslagobjecten betreft waar hun preferentie op ziet. Ziet een preferentie bijvoorbeeld op een auto van de schuldenaar, maar niet op zijn bankrekening, dan is die preferente schuldeisers dus slechts preferent boven een concurrente schuldeiser voor zover zij zich beide middels een beslag wil verhalen op die auto. Voor wat betreft een beslag op de bankrekening van zijn schuldenaar is hij dan concurrent.

Preferente schuldeisers: pandrecht, hypotheekrecht en voorrechten

Preferente schuldeisers zijn schuldeisers die op grond van de wet voorrang hebben boven concurrente schuldeisers. De wet kent voorrang toe aan schuldeisers die ter dekking van hun vordering beschikken over een pandrecht, hypotheekrecht, een bijzonder voorrecht of een algemeen voorrecht. Een hypotheekrecht heeft onroerend goed (bijvoorbeeld de bekende bankhypotheek) als onderpand en een pandrecht heeft een roerende zaak (bijvoorbeeld de autofinanciering) als onderpand waar de schuldeiser zich met voorrang boven anderen kan verhalen. Pandrecht en hypotheekrecht zullen elkaar dan ook niet bijten en gaan boven de voorrechten, een uitzondering daargelaten.

Wat zijn algemene en bijzonder voorrechten die een schuldeiser preferent maken?

Algemene voorrechten geven een voorrang op alle goederen van de schuldenaar. Als een schuldeiser met een algemeen voorrecht dus beslag legt op een auto waar ook een pandhouder aanspraak op maakt en ook een concurrent schuldeisers, dan gaat de bevoorrechte schuldeiser dus voor de concurrente schuldeiser en de pandhouder voor de schuldeiser met het algemene voorrecht. Een bijzonder voorrecht geeft voorrang op een specifiek goed. Dit gaat boven een algemeen voorrecht op dat goed (en ook boven een concurrente schuldeiser), maar komt in rangorde in de meeste gevallen na een pandhouder of hypotheekhouder.

Wanneer is er een algemeen voorrecht?

De wet bepaalt welke vorderingen een schuldeiser een algemeen voorrecht geven. Enkele voorbeelden:

• de Belastingdienst;
• de aanvrager van een faillissement voor de kosten van de faillissementsaanvraag;
• iemand die kosten voor lijkbezorging heeft gemaakt;
• loonvorderingen van een werknemer ter zake loon, vakantiegeld en pensioen, niet ouder dan 1 jaar;

Wanneer is er een bijzonder voorrecht?

De wet bepaalt welke vorderingen een bijzonder voorrecht geven en waarop, bijvoorbeeld:

• Iemand die kosten tot behoud van een goed heeft gemaakt is voor zijn vordering bevoorrecht op dat behouden goed;
• Een kleine aannemer (ZZP’er) die aan de bearbeiding van een roerende of onroerende zaak heeft meegewerkt heeft een bijzonder voorrecht op die zaak. Dit voorrecht kan zelfs in rang vóór een pandrecht gaan.
• Een vereniging van eigenaars heeft een bijzonder voorrecht op het appartementsrecht indien de eigenaar daarvan een schuld open heeft staan over het afgelopen of lopende boekjaar.
• Iemand die schade heeft geleden waarvoor de aansprakelijke partij verzekerd is, heeft een bijzonder voorrecht op de verzekeringspenningen die daarvoor worden uitgekeerd aan de aansprakelijke partij.

Wat te doen bij meerdere beslagleggers?

Het komt voor dat meerdere schuldeisers beslag hebben gelegd op goederen van een schuldenaar. Er kan dan dus een rangorde gelden tussen die schuldeisers. Indien één van de schuldeisers die goederen executeert, dan zal de opbrengst worden gestort onder de deurwaarder of notaris. Die zal dan de opbrengst moeten verdelen. Komt deze er niet uit met de schuldeisers, dan kan aan de rechtbank om een rangregeling worden verzocht. Voor een verzoek tot een rangregeling is een advocaat nodig.

Hoe werkt een rangregeling?

Voor de aanvraag van een rangregeling is een advocaat vereist en kan door iedere belanghebbende bij een executie worden gedaan. Bij toewijzing van het verzoek om een rangregeling wordt een rechter-commissaris benoemd. Belanghebbenden moeten dan binnen een bepaalde termijn hun vorderingen bij hem indienen, waarna de rechter-commissaris een staat van verdeling opmaakt. Schuldeisers die aanspraak maken op hun deel kunnen zich ook verzetten tegen die staat van verdeling  of elkaars vorderingen. Dit gebeurt in een separate procedure, de renvooiprocedure.

Een rangregeling heeft grote gelijkenis met de wijze waarop in een faillissement door een curator de vorderingen worden vastgesteld en de executieopbrengst wordt verdeeld.

Rangorde schuldeisers bij faillissement

In een faillissement geldt ook een vergelijkbare rangorde tussen schuldeisers. Zo zijn er ook preferente en concurrente schuldeisers, maar anders dan bij botsende rangen tussen schuldeisers bij een beslaglegging, hoeft in een faillissement geen beslag te worden gelegd om aanspraak te maken op preferentie of überhaupt uitbetaling. Het faillissement is namelijk een algemeen beslag namens alle schuldeisers waarbij de curator de verdelingstaak op zich neemt. In een faillissement gelden wat specifiekere regels voor de verdeling onder de schuldeisers.

Juridisch advies over de rangorde tussen schuldeisers door onze advocaat?

Een gespecialiseerde advocaat van onze afdeling ondernemingsrecht of faillissementsrecht geeft u graag juridisch advies over uw positie als schuldeiser in een faillissement of over u rang als schuldeiser bij een beslag of executie. Ook kan de advocaat u juridische bijstand verlenen voor het aanvragen van een rangregeling bij de voorzieningenrechter. Juridische hulp wordt door onze advocaten ook verleend door het gesprek aan te gaan met de notaris of deurwaarder die de executieopbrengst onder zich heeft of met de overige schuldeisers, een en ander ter voorkoming van een rangregeling.